Các nhà nghiên cứu đều đã chú ý đến tầm nhìn sáng suốt của Cao Bá Quát, tâm trạng ưu thời mẫn thế của ông trước hiểm họa xâm lược của thực dân phương Tây thể hiện qua các bài thơ ông sáng tác trong khi đi dương trình hiệu lực. Vốn là người có tư tưởng phóng khoáng, khi đi sang Đông Nam Á, Cao Bá Quát, ông không hề có cái nhìn kỳ thị với văn hóa khác lạ. Bài thơ “Dương phụ hành” cho biết sự sửng sốt của ông khi được chứng kiến cảnh người phụ nữ nhưng đồng thời cũng là chứng cứ cho phép hiểu được tầm nhìn khoan dung hiếm hoi của nhà nho trước một nền văn hóa khác lạ. Không theo mô hình tư duy truyền thống của Nho gia, dễ dãi phán xét Hoa-Di đối với cái không giống mình, Cao Bá Quát quan sát một cách chăm chú và hứng thú những biểu hiện ứng xử nói lên tinh thần đề cao phụ nữ của Tây dương và chợt nhớ tình cảnh xa nhà và người vợ nơi quê nhà.
(Tạ Trọng Hiệp, Ý nghĩa của chuyến đi dương trình hiệu lực với tư tưởng Cao Bá Quát)
洋婦行
Dương phụ hành
西方少婦衣如雪
Tây phương thiếu phụ y như tuyết
獨憑郎肩坐明月
Độc bằng lang kiên tọa minh nguyệt
卻望南船燈火明
Khước vọng nam thuyền đăng hỏa minh
把袂喃喃向郎說
Bả mệ nam nam hướng lang thuyết
一碗醍醐手懶持
Nhất oản đề hồ thủ lãn trì
夜寒無那海風吹
Dạ hàn vô nả hải phong xuy
翻身更倩郎扶起
Phiên thân cánh thiến lang phù khởi
豈識南人有別離
Khởi thức nam nhân hữu biệt li
Người thiếu phụ phương Tây (bài hành)
Thiếu phụ phương Tây áo trắng tuyết,
Vai chồng ngồi tựa dưới vầng nguyệt.
Nhìn thuyền nam đến rực hoa đèn,
Níu áo cùng chồng câu ríu rít.
Chén sữa thờ ơ cầm một tay,
Phải chăng gió biển lạnh đêm nay.
Nghiêng mình cô muốn chàng nâng dậy,
Có biết người Nam ly biệt đây.
(Đặng Thế Kiệt dịch)
No comments:
Post a Comment